حجامت چیست و چه نقشی در طب سنتی دارد؟

[صدای رسا]

حجامت اصطلاحا به روشی ازخونگیری اطلاق می شودكه جهت درمان بعضی ازبیماریها بكار می رود ودارای سابقه تاریخی هفت هزارساله می باشد.

حجامت به عنوان یك سنت الهی درروایات وسیره پیامبران وائمه اطهار(ع) مطرح گردیده وجزءاحكام امضائی اسلام است ودرطب سنتی به عنوان ركن درمان به حساب می آید به زبان علمی ازحجامت به (scarification؛wetcuppinq؛bloodiettinq؛drycuppi nq )تعبیر می شود كه البته باتوجه به مفاهیمی كه ازدیدگاه اسلام به دست می آید واژه های نامبرده كامل نیستند.



روش انجام حجامت چگونه است ؟

پس ازمعاینه و اخذ شرح حال ازبیمارموضعی كه برای حجامت تعیین شده است ضدعفونی گشته سپس بالیوان حجامت كه بصورت یكبارمصرف ساخته شده به مدت چنددقیقه بادكش می شود بعدازایجادانبساط چندخراش سطحی ایجادمی گردد آنگاه به تناسب وضعیت جسمی ؛بالینی وعروقی بیماردرسه الی پنج مرحله ازوی خون گرفته می شود.این عملیات مجموعادرمدت حدود 20 دقیقه انجام می شود كه خون گرفنه شده حداكثر به 50تا70 سی سی بالغ می گردد.درحجامت خشك مرحله خونگیری انجام نمی شود.



حجامت تاچه حدجنبه علمی دارد؟

تلاش علمی برای توجیه حجامت درجهان شروع شده است وتالیفاتی نیزدراین زمینه منتشر گردیده است ((حجامت یك روش درمانی آزموده ))حاصل پژوهشی است كه آقای دكتریوهان آبله دركشورآلمان انجام داده است .



برخی ازمتخصصین آمریكایی نیزتحقیقاتی در زمینه حجامت منتشر ساخته اند ویكی ازكلینیك های مجهز پژوهشی پیرامون حجامت درآمریكا تاسیس گردیده ودرحال بررسی علمی روی حجامت می باشد دربرخی ازكشورهای آسیایی نیز اثردرمانی حجامت می باشد.دربرخی ازكشورهای آسیایی نیز اثرحجامت برروی بیماریهای خاص موردمطالعه قرارگرفته است وگزارش آن منتشر گردیده است .



دردانشگاه شهید بهشتی هم درسالهای 71-72چندطرح پژوهشی پیرامون حجامت اجراگردیده است ازآن جمله ((مقایسه خون ورید و خون حجامت ازنظر فاكتورهای بیوشیمیایی ))؛((مقایسه مواضع حجامت بامسیرمریدیان های طب سوزنی ))؛((بررسی تاثیر حجامت بربیماریهای عصبی سردردهای میگرنی))؛به صورت پایان نامه دكتری می باشد.



حجامت تاچه حدارزش درمانی دارد؟

درمنابع طب اسلام وطب سنتی حجامت به عنوان یكی ازاركان مهم درمان ذكرگردیده است وبیماری های گوناگون رادرمان می كند و به صورت اختصاصی درمنابع طب اسلامی به شكل پیشگیرانه درمان همه بیماریها شمرده شده است ودرموردبیماریهای خاص درمان تمامی بیماریهای ناشی ازغلبه خون گفته شده است .بوعلی سینااعتقادداردصفراوسودانی زازطریق حجامت قابل دفع است.



آیاهمه پزشكان حجامت رابه بیماران توصیه می كنند ؟

خیر-اطلاعات پیرامون حجامت درجامعه پزشكی محدوداست .به طوركلی دردانشكده های پزشكی ایران موضوع حجامت تدریس نمی شود.فقط دربعضی ازدانشگاههای آمریكا؛انگلیس ؛آلمان ؛وچین موضوع حجامت به شكل كلاسیك تدریس می شود.طبیعی است كه وقتی پزشكان ما ازویژگی های درمانی حجامت بی اطلاع هستند همه اقدام به این عمل نمی كنند.ازسوی دیگراطلاعاتی كه مطرح گردیده است بسیارجدیداست وبیش ازپنج هزارسال ازعمرآن نمی گذرد.پزشكانی كه درایران بااین موضوع آشناهستندبه هزارنفرنمی رسند.



حجامت دردرمان چه بیماریهای بكارمی رود؟

حجامت درموردبیمارهای هایپرلیپیدمی (چربی خون بالا)؛دیابت غیروابسته به انسولین ؛دردهای عضلانی ؛سردردهای عصبی ؛ومیگرنی ؛بیماریهای پوستی شامل آكنه ؛پسوریازیس ؛آلرژی های دارویی ؛غذایی ؛فصلی ؛اعتیادبه مواد مخدر؛بیماریهای انسدادی عروق كرونر؛عوارض بعدازیائسگی (منوپوز)دردهای قاعدگی درزنان ودوشیزگان (دیسمونوره)وبرخی بیماریهای عفونی ؛هورمونی وغددكاربردارد.



آیااستفاده ازفوایدحجامت تنهابرای درمان بیماریهاست ؟

بیشترین كاربرد انواع حجامت دربعدازبیماریهاست وبامكانیسم مختلفی ازجمله تنظیم سیستم ایمنی موجب پیشگیری ازبیماریها می گردد و بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت كه كاربردحجامت فقط برای درمان بیماریها نیست .



حجامت نسبت به سایرروشهای درمانی متداول چه مزیتهایی دارد؟

بطوركلی حجامت یك روش درمانی بدون عوارض جانبی است واگربه صورت تخصصی ازآن استفاده شود برتری های فراونی نسبت به روشهای درمانی جاری مانند مصرف داروهای شیمیایی وجراحی دارد.مزیتهای درمان باحجامت می توان بطورخلاصه بدین شرح بیان كرد:



1-حجامت یك روش درمانی بدون عوارض جانبی است .

2-حجامت برای تمامی سنین (به جزچهارماه اول زندگی )كاربرددارد.

3-حجامت باحداقل توان فنی وتجهیزات اجرایی می تواند بیماریهای سخت ومزمن رادرمان كند.

4-حجامت هیچگونه وابستگی فنی ؛علمی وابزاری به خارج ازكشورندارد.

5-حجامت یك رفتاردرمانی سرپایی است ونیازی به تجهیزات بیمارستانی ندارد.

6-درحجامت فاكتورهای مداخله گروجودنداردویك رفتاركامل موجب درمان می شود.

7-حجامت یك دستوردینی است توان جلب تاثیرات روانی درآن بالاست وازاین طریق علاوه برافزایش سطح درمان پذیری موجب تقویت فرهنگ واعتقادات مذهبی وارتباطانسان باخدامی شود.



درموردچه افرادی نبایدحجامت كرد؟

حجامت پیشگیرانه خطرافرین نیست وبه منظورپیشگیری ازبیماریها می توان هرسال حداقل درفصل بهار حجامت كردوحداقل فاصله زمانی برای حجامت ازیك ماه شروع می شود تاسن روزفاصله یعنی چهل ساله چهل روزیك بار؛پنجاه ساله وپنجاه روزیكبارو...ولی حجامت درمانی اگرتوسط افرادغیر مطلع انجام شودممكن است موجب درمان نگردیده ویااشكالاتی راپدید آورد.درموردافرادزیرنبایدح� �امت كرد:

1-افرادی كه باتعریف طب اسلامی وطب سنتی دچارغلبه شدیدبلغم هستند.

2-كودكان ازبدوتولدتاچهارماهگی

3-زنان باردارتا ماه چهارم بارداری

4-زنان درمدت ایام عادت ماهیانه

5-افراددارای كمبودپلاكت خون

6-افرادی كه دچارفشارخون مقطعی بالاهستند(دراین افرادابتداباید بااستفاده ازحجامت گرم وخشك به طریق مخصوص فشارخون راكاهش داده وسپس اقدام به حجامت كرد)

منبع:bitrin.com