مراسم عروسی در قوم بختیاری

[فرهاد]

یکی از مراسم شاد بختیاری ازدواج است که در ان موسیقی راست جهت این مراسم وسایر جشن ها اجرا میشود.

در مراسم ازدواج بایذ ابتدا از نامزدی سخن اورد. در گذشته نامزد کردن دختر وپسر در سنین کم معمول بود. گاه در دوران کودکی ناف دختری را بنام پسری می بریدند وبه ان مراسم ناف برون می گفتند. وپسر ودختر خود را موظف به رعایت سنتهای خانوادگی میدانستند زیرا رعایت نکردن سنت ها ممکن بود منجر به کشمکش ودر گیری های خانوادگی شود.

گاه دو پدر فرزند خود را معاوضه میکردند و ان در صورتی است که هر کدام دختر دیگری رابرای پسر خود عقد نماید به این عمل گابه گا گویند.

معمولا به هنگام خواستگاری رسم بر این بود که خانواده پسر با توجه به توانایی مالی شان ومیزان سخاوت خود،وسایل قیمتی را در اوایل هر سال از طرف خود به عنوان پیشکش برای عروس فرستاده که غالبا از طلا(دستبند،گردنبند)یا پارچه های قیمتی و گرانبها می باشد که به این هدا یا بلکه میگفتند.

روش خواستگاری بدین شکل بود که بزرگ طایفه برای بدست اوردن دل خانواده عروس با انها به گفت وگو می نشست . سپس با جلب نظر انها اجازه میگرفت تا بادیدن عروس نظر خود را اعلام نمایید که البته تعداد بزرگان طایفه داماد هر چه بیشتر باشد خانواده داماد را بهتر مفتخر کرده اند.

به کسی که در این راه خیر قدم بر میداشت کدخدا میگفتند. خانواده عروس نیز با دخترشان صحبت کرده نظر او را جلب می کنندو در صورت رضایت دختر به کدخدا اجازه خواستگاری میدهند.

خانواده پسر برای مذاکره وتعیین شیربها ، مهریه وچگونگی شکل نامزدی از خانواده دختر کسب اطلاع میکردند .معمولا مادر عروس مبلغی رابه عنوان حق شیر که با وساطت مادر داماد و تعدادی ریش سفید بالاخره به نتیجه خواهند رسید. شیربها جزیی از مراسم ازدواج است که در ایالت بختیاری یک حالت نمادی وسمبولیک دارد وسنتی دارد. تا مثلا دریافت اجرت شیر مادر!

هر طایفه یک نفر را به عنوان نماینده انتخاب کرده وتمامب مبالغ جمع اوری شده را توسط نماینده هر طایفه به عنوان هدیه به داماد پرداخت میکنند.هنگام خواستگاری تا قبل از مراسم شیربها را بله برون مینامند.

در گذشته عروس قبل از عقد ، در دوران نامزدی چند روزی نزد خانواده دامادبسر می برد.تا با محیط خانوادگی داماد اشنایی لازم را پیدا کند. البته به دون اینکه مجاز باشد با داماد ملاقات داشته باشد.

بعد از دوران کوتاه نامزدی نوبت به مراسم عقد میرسد که در همان شب اول عروسی صورت می پذیرفت . در گذشته عروسی بختیاریها (خوانین و ثروتمندان) هفت یا هشت و گاهی چهل شبانه روز بطول می انجامید . این گونه جشن ها با اواز ورقص های محلی توام بود.

هدایایی که داماد از مردم می گرفت باروزی میگفتند که معمولا پول یا حیوان بود.زنان با تجربه نیز اشعاری را میخواندند که به جهت انکه مردم ایل در فشار وتنگدستی زندگی میکردند و میخواستند که مثل خان زندگی کنند.چون خان را نماد موفقیت در زندگی می دانستد از این رو اشعاری را برای مراسم عروسی به زوج میخواندند معمولا در وصف خانان و ایلخان ها بود. از این رو هنوز هم در میان عده ای بیشماری از سالخوردگان دیده میشود.به هر حال وقتی به طرف خانواده عروس حرکت میکنند به همراه ساز ودهل اشعار وترانه هایی از جمله اهای گل ،المان المان،دیمه دیمه،دی گلمی دی گل ،سارا زن ،و غیره خوانده می شد.