تعامل با خانواده همسر

[فلاحتداری]

وَ اعْبُدُواْ اللَّهَ وَ لَا تُشرِْكُواْ بِهِ شَیًْا وَ بِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَنًا وَ بِذِى الْقُرْبىَ«وخدا را بپرستید ،وهیچ چیز را همتای او قرار ندهید وبه پدر ومادر ،وبه خویشان نیکی کنید .(نساء 36)
برای حل مشکل تضادی که گاهی در برخی از خانواده ها در اثر دخالت های بزرگتر ها به وجود می آید باید راهی پیدا کرد . از یک سوی دارا بودن یک زندگی سالم وبا آرامش برای زوج جوان لازم وضروری است .از سوی دیگر رعایت احترام وادب در برابر بزرگان وضرورت بهره گیری از تجارب آنان در اوضاع زندگی موضوع مهم و قابل توجهی است . در این خصوص راه کارها ی زیر به زوج های جوان پیشنهاد می شود که امید است با اجرای آنها آثار مثبت نصیب زندگی آنان گردد :

- تا حد امکان در نزدیکی خویشاوندان درجه یک زندگی نکنید.
در روابط انسان ها موقعیت های مکانی نقش مؤثر ایفا می کند . اگر محل زندگی شما زوج های جوان در نزدیکی بستگان باشد به طور طبیعی امکان مواجهه گفتاری ورفتاری بین شما بیشتر می شود واز این موقعیت ها مسایل خاص بروز وظهور پیدا می کند . ولی با دوری از یکدیگر این شرایط پیش نمی آید . برخی مثل ها که از گذشته به ما رسیده است معنا دار می باشد . این که گفته می شود «دوری ودوستی » یک سخن مهم است . همین تجربیات متراکم شده ودر قالب یک ضرب المثل ظاهر شده است . قدری دوری از یکدیگر حافظ حرمت ها واحترام ها است ،البته در این موضوع باید شرایط خاص را در نظر گرفت .گاهی نزدیک بودن زوج به پدر ومادر ضرورت می یابد . زمانی که پدر ومادر دراثر کهولت وبیماری به مراقبت وکمک نیاز دارند باید نزدیک آنها زندگی کرد . دیدار خویشاوندان یک ارزش بسیار مهم اسلامی است مخصوصاًاگر در مورد پدر ویا مادر باشد. پیامبر اسلام می فرمایند :صِلَةُ القُرابَةِ فی المال ِ مَحَبَّةٌفی الاَهلِ مَنساةٌ فی الاَجَلِ پیوند با خویشاوندان باعث افزایش مال وموجب محبت در خانواده ومرگ را به تأخیرمی اندازد عمر را طولانی می کند (نهج الفصاحه ، ح 1841)[همین بزرگوار در جای دیگر می فرمایند :صِِلوا قَراباتِکم ولا تُجاوِروهُم فَإِنَّ الجِوارَ یورِثُ بَینَکُم ُ الضَّغائِنَ با خویشاوندان خود پیوند کنید ولی همسایه آنها نشوید زیرا همسایگی میان شما کینه ها پدید می آورد( نهج الفصاحه ،ح 1843).بنا بر حدیث فوق نزدیک نبودن با خویشاوندان از لوازم روابط سالم وآرام میان انسان ها وخانواده ها است از طرف دیگر نیکی به پدر ومادر بنا بر آیه قرآن یکی از دستورات سفارش شده خدای متعال است . براین اساس اگر شرایط اقتضا کند باید در نزدیکی ودر کنار پدر ومادر زندگی کرد تا از طریق خدمت به آنان خیر وبرکت الهی نصیب انسان شود . زوج های جوان خود را از دعاهای پدر ومادر محروم نکنند چه بسا دعای مادر در حق فرزندان چند برابر مشاوره های روانشناختی وخانوادگی به زوج جوان یاری رساند . حضرت رسول الله (ص) فرمودند : «البَرَکَةُ مَعَ أَکابِرِکُم »برکت همراه بزرگان شماست (نهج الفصاحه ، ح 1110).

- با بزرگان مشورت کنید.
مشورت با دیگران یک کار پسندیده ای است. باعث موفقیت انسان ها در امور مختلف می شود مخصوصاً اگر طرف مشورت افراد عاقل و با تجربه باشند که بدون تردید ،آثارآن به زندگی انسان باز می گردد . چه قدر پسندیده وزیباست که زن و شوهر جوان خودشان برخی سؤالات ویا مسایل را در حضور بزرگتر ها مخصوصا پدر و مادر طرح نمایند و نظر آنان را جویا شوند . بدیهی است که هر قدر والدین با این درخواست ها عاقلانه و بدون تعصب برخورد نمایند نظرات مفیدتری ارایه خواهند نمود وهر اندازه زوج جوان با گزینش دقیق ،مسایل خود رابا اطرافیان طرح کنند به همان اندازه به موفقیت خواهند رسید .
در طرح مسایل خود با دیگران ومشورت با آنها نباید زیاده روی شود . همسران جوان باید به کار گیری عقل واندیشه خود با راهکارهای منطقی زندگیشان را اداره نمایند . نباید مشورت کردن سبب ضعف استقلال وعدم به کار گیری عقل وتدبیر شود .
در آیه ذیل خدا مهربان برای جلب اطرافیان به پیامبرش دستور می دهد که با مردم مشورت کند :
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنهُْمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شَاوِرْهُمْ فىِ الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلىَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یحُِبُّ الْمُتَوَكلِِّین ای پیامبر به لطف ورحمت خدا بود که باآنان نرم خویی ومهربانی کردی واگر درشت خوی وسخت دل بودی قطعاً از اطراف تو پراکنده شده بودند . پس اکنون هم از خطاهای ایشان در گذر واز خدا برایشان آمرزش بخواه ودر تدبیر امور با آنان مشورت کن و چون برکاری تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن که خدا توکل کنندگان را دوست دارد (آل عمران ،159).
از آیه فوق برای مدیریت زندگانی زناشویی خود چه نکاتی را استخراج می کنید ؟از این نکات به عنوان دستورالعمل الهی در زندگی استفاده کنید .

ـ پذیرش تجربیات سازنده ومثبت
همان طور که قبلاً نیز توضیح داده شد پس از مشورت با اطرافیان زن وشوهر جوان باید خود تشخیص دهند . آن بخش از پیشنهاد ها که منطقی ودرست هستند بپذیرند وبه آن ها عمل کنند . شایسته است ضمن بیان آثار مثبت آن پیشنهاد ها در زندگی زوج جوان از بزرگتر ها تشکر کنند که چنین کمکی به آنان کردند . در این حالت بزرگتر ها به خاطر عدم توجه به بخشی از پیشنهاد ها و نظرات آنان از سوی زن وشوهر جوان ناراحت و دلگیر نمی شوند .زیرا با خود می گویند آن بخش از حرف ها وپیشنهاد ها که مورد اعتمادقرار نگرفت حتماًمصلحت نبوده است .

4ـ نسبت به آنها احترام بگذارید .هریک از خویشاوندان به خصوص والدین و نزدیکان درجه یک زوج ، توقع دارند از سوی جوان تر ها مورد احترام قرار گیرند . اگر این توقع آنها را در حد وسع خودتان برآورد کنید باعث محبت بین شما وآنها خواهد شد .حضرت رسول اکرم (ص) فرمودند :البَرَکَةُ قی أَکابِرِنا فَمَن لَم یَرحَم صَغیرَنا وَیُجِلَّ کَبیرَنا فَلَیسَ مِنّا«برکت در بزرگان ماست اگر کسی به کوچک ما رحم نمی کند و بزرگان را تجلیل و بزرگ نشمارد ،از ما نیست »(نهج الفصاحه ،ح 1108).

ـ تحمل بعضی از رفتارهای ناشایس
گاهی اوقات رفتار بزرگان وخویشان خود یا همسرتان ،عاقلانه نیست وسبب ناراحتی شما می شود . در این موارد می توانید با قدری تحمل وگذشت از بروز موقعیت های ناراحت کننده جلوگیری کنید و باعث جذب آنها شوید . با هر نوع عکس العمل تند باعث آزار روحی خود و دیگران خواهیم شد . قرآن صاحبان خرد وعقل را این گونه معرفی می کند :وَ یَدْرَءُونَ بِالحَْسَنَةِ السَّیِّئَةَ أُوْلَئكَ لهَُمْ عُقْبىَ الدَّار
وخردمندان بدی را به وسیله نیکی وخوبی می زدایند ،برای این عده عاقبت خوبی در این سرای است. (رعد ،22).ویا در آیه دیگر می فرماید : به گونه ای رفتار کن که دشمنی وبدی به دوستی صمیمی تبدیل شود :وَ لَا تَسْتَوِى الحَْسَنَةُ وَ لَا السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتىِ هِىَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِى بَیْنَكَ وَ بَیْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلىِ‏ٌّ حَمِیمٌ(34)
وَ مَا یُلَقَّئهَا إِلَّا الَّذِینَ صَبرَُواْ وَ مَا یُلَقَّئهَا إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِیم ای پیامبر ،صفت خوب و بد مساوی نیست ،پس با نیکوترین وجه بدی ها ی آن را دفع کن که ناگاه آن کسی میان او و تو دشمنی است ،گویی دوستی دلسوز است ؛ این خصلت را جزافرادی که صبر می کنند برخوردار نخواهند بود وهر کسی دارا ی این صفت باشد بهره بسیار عظیم وبزرگی برده است. (فصلت،35و34) .این وعده خدا در قرآن است که با رفتار مثبت و خوب می توان حتی دشمن را به دوست صمیمی تبدیل کرد . خویشاوندان وم خصوصاًپدر ومادر انسان که رابطه خویشاوندی با زوج دارند آسان تر وسریع تر از دیگران از رفتارهای انسانی تأثیر می پذیرند .

ـ پرهیز از زدن برچسب «دخالت کردن »راهنمایی های خویشاوندان عموماًبا انگیزه محبت ودلسوزی انجام می گیرد هرچند ممکن است گاهی اوقات راهنمایی آنان «دوستی خاله ... » باشد . در هر حال مصلحت آن نیست که صریحاً بگوییم که شما «دخالت می کنید »بلکه شایسته است با حفظ اسقلال به رهنمود های آنها با نظر مثبت نگاه کنید تا با آرامش لازم فرصت انتخاب صحیح را برای خودتان فراهم نمایید

ـ زن وشوهر یک جبهه مشترک داشته باشند. نکته بسیار مهمی که زن وشوهر باید رعایت کنند ،داشتن جبهه مشترک وپشتیبانی از یکدیگر است . وقتی این دو در مواقع لازم از یکدیگر حمایت می کنند توانایی روحی برای تحمل مشکلات زندگی بالاتر می رود و با دلگرمی به زندگی ادامه می دهند .

ـ زن وشوهر با یکدیگر همدردی کنند. در صورت بروز هر نوع ناراحتی برای هر یک از دو نفر زن وشوهر ،همدردی کردن با یکدیگر وسبک کردن خود از جهت روحی و روانی یکی از لوازم کاهش مشکلات است . تجربه نشان می دهد که بیشتر خانم ها به دخالت اطرافیان حساسیت بیشتری نشان می دهند. در این قبیل موارد شوهران با صبر و حوصله می توانند به حرف ها و درد دل های همسر خود گوش دهند و از هر نوع نصیحت پرهیز کنند . هر گونه نصیحت در این حالت باعث عصبانی شدن همسر می شود وبه مشکلات می افزاید . در عوض صبر کردن وگوش دادن به حرف های او باعث تخلیه روانی زن می شود ودامنه ی تحمل اورا افزایش می دهد . در این حالت است که مرد و زن به کمک یکدیگر می توانند بر مشکلات پیروز شوند.

منبع:ستاد امور بانوان